Güncel Haberler
Uzm. Dr. Muhammet Buğra Han ACAR 1985, Iğdır doğumludur. Liseyi Ordu Fen Lisesi’nde bitiren Dr. Buğra, Eskişehir Osmangazi Ünv. Tıp Fakültesi’ni derece ile bitirip, İzmir Dr. Behçet Uz EAH’de Pediatri asistanlığını tamamlayarak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı olarak görev yapmaktadır. İngiltere Birmingham Üniversitesi’nde uyku eğitmenliği eğitimini tamamlamış olup, bunun yanında sosyal pediatri alanında eğitimlere sahiptir. (Yaratıcı drama eğitmenliği, GİDR uygulayıcılığı vd.) Aynı zamanda tiyatro eğitimini Sahne Tozu Tiyatrosu’nda tamamlamış olup, aktif oyuncu kadrosunda sahne almaktadır.
Çin’in Wuhan kentinden tüm dünyaya yayılan yeni bir virüs ile baş ediyoruz bir süredir. Son yıllarda dünyadaki en büyük tehditlerden biri oldu. Bulaşma ve yayılması çok hızlı. Tüm yaş grubunu etkilemekle birlikte daha çok yaşlı nüfusu ciddi anlamda etkiledi, etkiliyor. Fakat bu çocukları etkilemediği anlamına gelmiyor. Çocuklarda hatta yeni doğan bebeklerde bile saptandı.
Coronavirusler tek zincirli RNA virüsleridir. Hızlı mutasyona uğrayabilme yetenekleri vardır ve hayvanlardan insanlara bulaşır. Şu an net olmamakla birlikte bu yeni Coronavirusun deniz hayvanları, yarasalardan geçtiği düşünülmektedir.
.jpg)
Daha önce de iki defa Coronavirus salgınına şahitlik etti insanoğlunun tarihi. Biri 2002’de olan SARS, diğeri de 2012’de olan MERS. SARS Çin’de ortaya çıktı ve misk kedilerinden geçtiği saptandı, MERS ise Suudi Arabistan’da ortaya çıktı ve tek hörgüçlü develerden geçtiği saptandı. Yeni tip Coronavirus yani SARS-Cov-2, 2002 yılında çıkan SARS ile genetik benzerliği nedeniyle bu adı aldı.
Bu noktada birçok yerde duyduğunuz terimlere açıklama getirmek gerek.
Virüsün adı; SARS-Cov-2.
Hastalığın adı; COVİD-19 olarak tanımlandı.
SARS-COV-2 virüsü, vücudumuzda bulunan bir enzim olan anjiotensin converting enzimin reseptörünü (ACE2) kullanır. Bu reseptöre tutunarak insanlara bulaşır ve hastalık yapar.
.jpg)
Peki bu ACE2 reseptörü nerelerde var? Daha çok akciğerde, özofagus (yemek borusu) ve bağırsak bölümleri olan ileum ve kolonda bulunur.
Aslında coronavirüs gibi virüslerin direnci düşüktür. 56oC ‘de 30 dakika içinde, %75 etanol, klorlu dezenfektanlar ve perasetik asit ile inaktive olurlar.
İnsandan insana nasıl bulaşıyor? Daha çok damlacık enfeksiyonu ve yakın temas ile. Kuluçka dönemi 5-6 gün, diğer Coronavirus enfeksiyonlarında da böyle idi.
.jpg)
28 Mart itibari ile Antartika hariç tüm kıtalarda enfeksiyon görüldü ve 387.945 kişiyi enfekte edip, 20.000’den fazla ölüme neden oldu.
Daha önce tanımadığımız bir virüs SARS-Cov_2. Tüm dünya tıp bilimi insanları canla başla bu virüsün olası etkileri, nasıl önlenebileceği, tedavilerde nelerin olabileceği, aşısı için çalışıyor. Bilinmez olan bu virüs ile ilgili de her gün yeni bilgiler elde ediyoruz. Gözle göremediğiniz bir düşmana karşı tüm dünya seferber olmuş durumda.
Bir çocuk doktoru olarak çocuklarda bu virüsün daha az enfeksiyon yaptığı konusunda olan rahatlık beni oldukça korkutuyor. Dediğim gibi bilmediğimiz bir düşman ve çocukların etkilenme oranının az olması her ne kadar sevindirici olsa da özellikle bulaştırıcılık ve enfeksiyonun seyri konusundan çok ama çok dikkatli olmamız gerek.
.jpg)
Yapılan çalışmalar da bu sonucu gösteriyor. 171 çocuğun takibi ile yapılan çalışmada çocuklarda da ateş, öksürük, solunum zorluğu, beslenme zorluğu gibi bulgular saptandı. Ve çok önemli bir sonuç da elde edildi. Çocuklar COVİD-19 enfeksiyonunu yetişkinlere kıyasla daha hafif, semptomsuz ya da hafif semptomlarla geçirebilir fakat aynı zamanda hastalığı yayabilirler.
Peki çocuklara temas nereden olabilir? Aile içi ya da okuldan… Sadece damlacık yolu ile de değil, temas da önemli olduğu için oyuncaklar, kapı kolları gibi nesneler de bulaş sebebi.
.jpg)
Bu noktada bana en çok sorulan sorulardan biri de bebeğini emziren annenin sütünden geçip geçmeyeceği. Anne sütü ile doğrudan COVİD-19 bulaşı bildirilmemiştir. Bu konu ile ilgili bilimsel sonuçlar hâlâ kesinleşmemekle birlikte, annenin damlacık enfeksiyonu ile de bulaş olabileceğini mutlaka akılda tutmak gerekir.
Herhangi bir şüphesi olan annenin emzirme öncesinde en az 20 saniye süre ile doğru ve etkin biçimde ellerini yıkaması, tek kullanımlık havlu ile kurulanması, herhangi bir takı (yüzük, bilezik) takmaması, emzirme ve süt sağma sırasında maske takması önemlidir. Ayrıca ortamın sık sık havalandırılması, kıyafetlerin mutlaka çamaşır makinasında deterjan ile yıkanması önemlidir.
.jpg)
COVİD-19 enfeksiyonu büyük küçük demeden herkes için önemli bir hastalık. Tüm önlemleri almak zorundayız. İnsanlık tarihinde olan pandemilerden çıkan dersler nettir.
Ve nasıl ki virüs büyük küçük demeden herkesi enfekte ediyor, biz de büyük küçük demeden hep beraber önlem almalıyız. Evde kalmalı, izole olmalıyız. Hijyen için gerekli olan her şeyi yapmalı, sakin kalmalı, umut dolu cümleler kurmalı, hâlini hatırını sormak istediğimiz herkesi telefon ile aramalıyız. Uyku ve beslenme için bir rutinimiz olmalı.
.jpg)
Çocuklarımızı düşünmeliyiz. Onlar olumsuz bu durumlardan çok çabuk etkilenirler. Onlara durumu uygun şekilde anlatmalı, hijyen eğitimleri vermeli ve onları güvende hissettirmeliyiz. Uzun süre evde kaldıkları için enerjilerini atarken dikkatsiz olabilirler. Ev kazalarına karşı dikkatli olmalıyız.
İnsanlık daha önce de pandemiler gördü. Şahit olduğumuz bu dönem de geçecek. Ama hep beraber, ama gerektiği gibi şahitlik edeceğiz…
Uzm. Dr. M. Buğra Han ACAR
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Instagram: @drbugraacar
