Güncel Haberler
Uzm. Dr. Muhammet Buğra Han ACAR 1985, Iğdır doğumludur. Liseyi Ordu Fen Lisesi’nde bitiren Dr. Buğra, Eskişehir Osmangazi Ünv. Tıp Fakültesi’ni derece ile bitirip, İzmir Dr. Behçet Uz EAH’de Pediatri asistanlığını tamamlayarak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı olarak görev yapmaktadır. İngiltere Birmingham Üniversitesi’nde uyku eğitmenliği eğitimini tamamlamış olup, bunun yanında sosyal pediatri alanında eğitimlere sahiptir. (Yaratıcı drama eğitmenliği, GİDR uygulayıcılığı vd.) Aynı zamanda tiyatro eğitimini Sahne Tozu Tiyatrosu’nda tamamlamış olup, aktif oyuncu kadrosunda sahne almaktadır.
Ateş her ne kadar aileleri tedirgin etse de vücudumuzun vermiş olduğu doğal bir yanıt aslında. Ateş mekanizması ile vücutta eğer bir enfeksiyon varsa, o enfeksiyona sebep olan bakteri, virüs ya da mantarın yok edilmesini sağlıyoruz. Böyle bir durumda ateşimizin yükselmesi savunma mekanizması olarak sadece bunu sağlamıyor. Aynı zamanda bağışıklık sistemimizin diğer elemanlarının daha aktif çalışması için uyarıda bulunuyor.
Yani ateş aslında bizim istediğimiz bir 'koruma ve savunma mekanizması' Fakat belirli bir noktadan sonra dikkat etmemiz gereken bir savunma mekanizması...
Vücudumuzun her zaman dış dünya ile uyumda olduğu bir ısı var. Yani normal vücut ısısı dediğimiz bir değerimiz var. Bu değer 36.5 - 37.2ｰC arasıdır. Biz neye ateş diyoruz o halde? Vücudumuzun ölçülen yere göre 1ｰC ve daha üzerinde bir ısısı olması durumuna 'ateş' diyoruz.
Peki bu ateş durumunu yöneten bir yer mı?
Evet var... Ve burası beynimizde bulunan 'hipotalamus' adlı bölgenin 'set-point'noktası.
Bildiğimiz gibi ateşin yükselmesine öncellikle enfeksiyonlar sebep olur. Ama bununla birlikte bazı başka hastalıklar da, örneğin romatizmal hastalıklar da ateşin yükselmesine sebep olabiliyor. Ayrıca bazen ateş yüksekliğinde altta yatan bir neden bulunamaz ve bu konunun ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmesi gerekir.
Ateşi nasıl ölyoruz?
1- Yüzeyel (alın)
2- Kulaktan (timpanik)
3- Koltuk altı (aksiler)
4- Ağızdan (oral)
5- Makattan (rektal)
Bu ölçüm yöntemlerinin birbirlerine göre üstünlükleri var. Örneğin rektal ve oral ölçümler vücut iç ısısını daha iyi yansıtır. Aksiler ölçüm ana damarlara uzak olması nedeniyle dış ortam ısısından çabuk etkilenebilir. Timpanik ölçüm hipotalamusa en yakın yer olduğu için bize iyi sonuç verir. Yüzeyel ölçüm ise öncelikle alından yapıldığında Carotis arterin dallarından beslenen alandan yapıldığı için doğru sonuçlar verir.
Ateş değerleri de bizim için önemli bir konu. 36.5-37.2ｰC arası normal dediğimiz vücut ısısı olup ;
37.2- 38.3ｰC subfebril ateş
38-38.5ｰC hafif ateş
38.5-39ｰC orta ateş
39-40ｰC yüksek ateş
40ｰC üzeri hiperpreksi dediğimiz ateş aralığıdır.
Şimdi gelelim ,çocuğumuzun ateşini yüksek saptadığımızda sırasıyla neler yapmamamız gerektiğine;
- Öncelikle kaygı ile müdahale etmiyoruz.
- Genel durumunu kontrol ediyoruz , başka bir şikayeti olup-olmadığına dikkat ediyoruz
- Kıyafetlerini inceltiyoruz, mümkünse ince çamaşırlarla bırakıyoruz. Çocuğumuza bu şekilde müdahale ederken konforuna da mutlaka özen gösteriyoruz.
- Ateşini sık aralıklarla ölçmeye devam ediyoruz.
- Isı yüksekliği nedeniyle ağız içi ve dudakta kurumalar olacağı için nemlendirmeye özen gösteriyoruz ve uygun balsam ile dudak bakımı yapıyoruz.
- Sıvı alımını mutlaka destekliyoruz. Hem ısı ile sıvı kaybını hem de vücutta var olan enfeksiyon için vücut sıvı dengesini sağlıyoruz.
- Ateş ve enfeksiyon nedeniyle çocuklar keyifsiz ve halsiz olabilirler. Dinlenmelerine özen gösteriyoruz fakat ekstra bir aktivite kısıtlamasına gerek duymuyoruz.
- Mutlaka beslenmesine özen gösteriyoruz. Beslenmesi bizim için her anlamda önemli bir konu.
- Vücut yüzeyini buzlu su, sirkeli su ile kesinlikle silmiyoruz. Bu kısa süreli vücut dış yüzeyinizin ısısını azaltır ama iç vücut ısısı yüksek seyretmeye devam eder.
- Ateşi dirençli seyreden çocuklarda ılık pansuman ile özellikle koltuk altına, kasıklarına ıslak havlu, bez koyarak ateşine müdahale ediyoruz. Fakat bunun için de bir süre kuralımız var. En az 5 dakika bu işlemi yapıyoruz ve en fazla 30 dakikaya kadar devam ediyoruz.
-Çocukluk çağında kullanılabilen ateş düşüeücü ilaçlar 'parasetamol ve ibuprofen' içerir. Ateşin dirençli devam ettiği durumlarda, ayına göre uygun ilaç seçilerek, kilosuna göre uygun dozda verilmelidir. Kombine ve dönüşümlü ateş yükselmesin diye tekrarlayıcı kullanılmamalıdır. İki ateş düşürücü ilaçarasında en az 4-6 saat olması gerekmektedir.
Bu şekilde adım adım ilerleyerek çocuğumuzun ateşine doğru müdahale ediyoruz ve ateşi avantajımıza çeviriyoruz.
İlk 72 saat boyunca yakın ateş takibine devam etmeli, çocuğumuzun genel durumunu kontrol etmeli ve ekstra başka bir şikayetinin olup olmadığını gözlemlemeliyiz. Ateşine doğru müdahale ederek, ateşi çocuğumuzun yararına çevirmeli, çocuk doktorumuz ile irtibatta olmalı ve gerekli durumlarda çocuk doktorumuza başvurmalıyız.
M. Buğra Han Acar
