Güncel Haberler
Arzu Demirci, 1986 Ä°zmir doÄŸumludur. Eski profesyonel atlet olan Demirci, Ege Üniversitesi Beden EÄŸitimi ve Spor ÖÄŸretmenliÄŸi 2011 mezunudur. 2008'de personal trainer olarak eÄŸitmenliÄŸe baÅŸlamış ve hala profesyonel olarak spor eÄŸitmenliÄŸine devam etmektedir. Aynı zamanda aktif olarak çeÅŸitli projelerde yer almaktadır.
SoÄŸuk geçen kış aylarında kendimizi ne kadar hastalıklardan korumaya çalışırsak çalışalım hastalıklar etrafımızda bu kadar yaygınken, hastalanmamak zorlaÅŸan bir durum hâline geldi. Vücudunuzun bağışıklık sistemi ne kadar kuvvetli ise etrafta yaygın olan hastalıklara da o kadar direncimiz oluÅŸur. Yapılan çalışmalar ve günlük yaÅŸamdan örnekler zaten bunu kanıtlar durumda. Spor yapan kiÅŸilerin yapmayanlara nazaran daha az hastalandıkları ve hastalıkları daha rahat atlatabildikleri bilinir. Spor ve Bilim insanı Doç. Dr. Ali GüreÅŸ, bu konu hakkında ÅŸöyle demektedir:
“Düzenli egzersizin bağışıklık sistemi üzerine etkileri kiÅŸinin saÄŸlık durumuna, tedavi görüp görmediÄŸine ve egzersizin yoÄŸunluÄŸuna baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸkenlik gösterir. Egzersiz ve immünoloji alanındaki hızlı geliÅŸmeler spor bilimi, tıp, immünoloji, fizyoloji ve davranış bilimlerinde görevli bilim adamlarının ilgilerini çekmiÅŸtir. Spora baÄŸlı immün cevap konusundaki ilgi birçok sebepten dolayı oluÅŸmuÅŸtur.
Birincisi; antrenörler ve kulüp hekimlerinin, antrenman ve müsabaka esnasında sporcularını saÄŸlıklı bir ÅŸekilde tutma istemeleridir. Ä°kinci olarak egzersiz ve bağışıklık konusuna ilgi, toplumun saÄŸlıklı geliÅŸim amacıyla doÄŸan ilgiden de kaynaklanır.
Yapılan araÅŸtırmalarda orta ÅŸiddetteki egzersizler genellikle bağışıklık sistemi açısından faydalı olduÄŸu immunglobulinler %20 oranında artırdığı tespit edilmiÅŸtir. Bazı bilim çevrelerine göre egzersizle T lenfositlerin sayısı ve alt tiplerinin oranı deÄŸiÅŸmez, bazılarına göre T lenfositler artar, yardımcı T hücrelerin baskılayıcı T hücrelere oranı azalır. Aktif kiÅŸilerde istirahatteki doÄŸal öldürücü hücre aktivitesinin daha fazla olduÄŸu ileri sürülmektedir. Çok yoÄŸun egzersizler ise zararlı olabilir; doÄŸal öldürücü hücrelerin sayısı azalabilir.
Düzenli orta düzeyde yapılan egzersizlerin kalp hastalığı, ÅŸiÅŸmanlık, insüline baÄŸlı olmayan diyabet, yüksek tansiyon, inme, kan yaÄŸlarının yüksekliÄŸi, obezite, osteoporoz, osteoartrit, depresyon, bazı kanserler, kronik obstrüktif akciÄŸer hastalığı, safra taşı ve safra kesesi hastalığı gibi hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde, ayrıca vücut ağırlığının kontrolü ve organizmanın strese karşı direncini artırmada önemli rol oynadığı ispatlanmıştır. AraÅŸtırmacılar ÅŸimdi çalışmalarını yaÅŸam tarzına baÄŸlı etken taşıyan hastalıklar (kanser gibi) üzerine yoÄŸunlaÅŸtırmışlardır ve düzenli egzersiz yapan kiÅŸilerin daha düÅŸük kanser insidansların rastlandığına dair tahminler vardır.
Egzersiz, kanser ve AIDS gibi, belirli hastalıklarda ek tedavi olarak reçete edilmeye baÅŸlanılmıştır. Kanser ve AIDS de bağışıklık sisteminin, hastalıkla doÄŸrudan ilgili olması nedeniyle bilim adamları hastalık geliÅŸimi üzerine etkilerini öÄŸrenebilmek için yüklenmeye baÄŸlı immün cevabı araÅŸtırmaktadırlar. YaÅŸam tarzı faktörleri, immün sistemi güçlendirmek ya da zayıflatmak yönünden etkileÅŸebilir. Diyet, stres ve fiziksel aktivite bu faktörleri oluÅŸturur. Yetersiz beslenme ve uygun besinlerin eksikliÄŸi immün sistemi zayıflatabilir. Åžayet yaÅŸlı ve yalnız yaşıyor iseniz, yalnız yemek yiyorsanız diyetinizde meyve ve sebzeler dengeli olarak yer almalıdır.
Vitamin veya bazı minerallerin aşırı alımı, grip ya da soğuk algınlığına karşı koruyucu etkiye sahip olduğu kesin olarak kanıtlanmış değildir. Ancak, soğuk algınlığı esnasında vit-C alımının hastalığın şiddetini azaltabileceği ya da gidişatını kısaltabileceği konusunda bazı kanıtlar vardır.
Amerikan Hükümeti'nin toplum saÄŸlığını ilerletmek amacıyla yaptığı önerilerde, orta düzeyde zorluk derecesinde haftada en az 2.5-3 saat, ağır zorluk derecesinde haftada 1 saat 15 dakika egzersiz yapılmasını uygun görüyor. Aerobik aktivitelerin (yürüme, koÅŸu, bisiklet, yüzme) en az 10 dakika sürmesi gerekir ve hafta boyunca yapılmaları gerekir.
Daha fazla fayda elde etmek için bu sürelerin ikiye katlanmaları gerekir. Haftada en az iki egzersiz vücudun büyük kas grupları için ağırlık egzersiz yapılmalıdır. Orta yoÄŸunluk düzeyi egzersizlere örnekler klasik danslar, düz zeminde bisiklet sürmek, kano sporu, bahçede çalışmak, çiftler tenis, hızlı yürüyüÅŸ, su içi aerobik olabilir. Zor yoÄŸunluk düzeyi egzersizlere örnekler 16 km/saatten daha hızlı bisiklet sürmek, ağır bahçe iÅŸleri, tekler tenis, ip atlamak, hızlı yüzme, yokuÅŸ yukarı yürüme ve koÅŸu olabilir. Bu önerilerin hükümetler düzeyinde yapılması önemlidir. Çünkü, Amerika'da hekimlerin sadece %40'ı hastalarıyla egzersizin önemi konusunda konuÅŸmaktadır. Buna zaman ayıranların da egzersiz konusunda öneride bulunmadıkları bilinmektedir. Kısacası egzersiz vücudunuzun ilacıdır”.
Kaynaklar:*Jumpupto: a b Schulz TJ, Zarse K, Voigt A, Urban N, Birringer M, Ristow M (2007). "GlucoserestrictionextendsCaenorhabditiselegans life spanbyinducingmitochondrialrespirationandincreasingoxidativestress". Cell Metab. 6 (4): 280–93. doi:10.1016/j.cmet.2007.08.011. PMID 17908557.* "Reuters" article on Ristow’sfindings on thepositive role of oxidativestress**Akgün N: Egzersiz ve Spor Fizyolojisi. 5. baskı, Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova/Ä°zmir, 1994.**Gökbel H. Egzersiz Fizyolojisi, içinde: Tıbbi Rehabilitasyon. 2. Baskı, Editörler OÄŸuz H, Dursun E, Dursun N. Nobel Tıp Krtabevleri, istanbul, 2004.***McArdle WD, Katch FÄ°, Katch WL: ExercisePhysiology: Energy, Nutrition, and Human Performance. 6th ed.,Lippincott Williams andVJilkins, Baltimore, 2007.****VVarburton DER, Nicol CW, Bredin SSD. Healthbenefits of physicalactivity: Theevidence. CMAJ 2006;174:801-809.aydındenge.com.
Arzu Demirci
