Güncel Haberler
1950 yılında Ankara'da doğan inşaat mühendisi Ahmet Gürel, Türkiye'nin en zengin Atatürk arşivlerinden birine sahiptir. Gürel 1997'den günümüze 15 ayrı konu başlıklı 300'e yakın Atatürk fotoğrafları sergisi açmıştır.Gürel'in üçü Atatürk albümü olmak üzere; 14 kitabı, 6'sı Kıbrıs temalı 15 belgeseli vardır. Gürel 2012 - 2017 arasında İTK Uşakizade Köşkü Müdürlüğü'nü yapmıştır.
Kadınlarımız Siyasi Hayatta Benal Nevzat
Türk kadınların kazandığı siyasal hakların en önemlisi; 05 Aralık 1934 günü kazandıkları “Milletvekili Seçme ve Seçilme” hakkıdır. Yasayla, yirmi iki yaşını bitiren her Türk, “Milletvekili Seçme” hakkına, aynı yasanın 11. maddesiyle de, otuz yaşını bitiren kadın-erkek her Türk, “Milletvekili Seçilebilme” hakkına kavuşmuştur.
05 Aralık 1934 tarihinde 191 milletvekilinin imzasıyla teklif edilen “Kadınların Milletvekili Seçilme” hakları; meclise katılan 317 milletvekilinden 258’inin olumlu, 58’inin çekimser ve 6’sının boş oyuyla kabul edilmiştir.
Başbakan İsmet İnönü yaptığı sunuş konuşmasında, kadına siyasal haklarının tümünü tanımakla, Türkiye’nin ona, eski yetkilerini vermekten başka bir şey yapmadığını söylüyor ve konuşmasını şöyle sürdürüyordu:
“Türk kadınının hakkı olduğu yerden ayrılıp, bir süs gibi, memleket işine karışmaz bir varlık gibi köşeye konması, Türk töresine ve Türk anlayışına uymayan bir usuldür ki, bu usulün Türk memleketlerinde yerleşmesi, asırlarca geçirdiğimiz felaketlerin başlıcalarından ve esaslılarından birini teşkil eder.
…Türk kadınına bu hakkı bir lütuf olarak veriyoruz kanısında asla değiliz ve kimse, bu kanıda olamaz. Bizim kanaatimiz, bizim geleneklerimiz, Türk kadını için böyle görevlere girmek, gerçekten hakkı olduğu halde, yanlış olarak, zulüm olarak, çoktan beri geri bırakıldığı merkezindedir.”
Manisa Milletvekili Refik Şevket İnce de aynı yönde bir konuşma yaparken, Şebinkarahisar Milletvekili Sadri Maksudi, kadınlara erkeklerle aynı hakları tanımanın Türkiye’nin demokratik bir rejimi benimsemesinin doğal bir sonucu olduğunu belirtmiştir. Hemen ardından söz alan Sivas Milletvekili İsmail Mehmet ise şöyle haykırıyordu:
“Senelerden beri hizmet ettiğimiz padişahtan biz bu hakkı isteseydik, mükâfat olarak bizi ya ipe çekerdi, ya denize atardı. Türk kadınları, Türk köylüleri, sizin için mutluluğun yolu açılmıştır, çünkü başımızda Atatürk vardır.”
Gazi Mustafa Kemal Paşa, kadınların genel seçimlere katılma hakkının önemini daha sonra şöyle vurgulamıştır:
“Bu karar Türk kadınına, toplumsal ve siyasal yaşamda, başka ulusların kadınlarının sahip olduğundan daha yüksek bir yer kazandırmıştır. Çarşaflı ve kapalı Türk kadınını, gelecekte tarih kitaplarında aramak gerekecektir. Türk kadını büyük bir yeterlikle aile içindeki yerini doldurmuştur; mesleksel yaşamda ise; tüm alanlarda büyük başarılar kazanmıştır. Belediye seçimlerine katılarak siyasal yaşamda kendini deneyen Türk kadını, şimdi genel seçimlere katılırken hakların en önemlisini kullanmaktadır. Pek çok uygar ülkede kadınlara tanınmayan bu hak, bugün Türk kadınının elinde bulunmaktadır. O bu hakkı, yetkinlikle ve gerektiği gibi kullanacaktır.
.jpg)
1935 yılında yapılan ilk genel seçimde de 18 kadın milletvekili TBMM’ye girmiştir. İlk kadın milletvekilleri şunlardır: Mebrure Gönenç (Afyon), Satı Çırpan (Ankara), Türkan Örs Baştuğ (Antalya), Sabiha Gökçül Erbay (Balıkesir), Şekibe İnsel (Bursa), Hatice Özgüner (Çankırı), Huriye Baha Önüz (Diyarbakır), Fatma Memik (Edirne), Nakiye Elgün (Erzurum), Fakihe Öymen (İstanbul), Benal Nevzad İstar Arıman (İzmir), Ferruh Gürgüp (Kayseri), Bahire Bediş Morova Aydilek (Konya), Mihri Bektaş (Malatya), Meliha Ulaş (Samsun), Esma Nayman (Seyhan), Sabiha Görkey (Sivas), Semiha Hızal (Trabzon).
İzmir’in ilk kadın milletvekili Benal Nevzad Arıman, İzmir’in ilk avukatı, yazar ve gazeteci Tevfik Nevzat’ın kızıdır. Benal Nevzad, Sorbonne Üniversitesi Edebiyat Bölümü’nden 1923 yılında mezun olmuş ve Türk Hava Kurumu, Kızılay, Yeşilay, Tüberküloz Derneği, Çocuk Esirgeme Kurumu ve Halkevi’nde başarılı çalışmalar yapmıştır. 1927 yılında, Cumhuriyet Halk Partisi’ne ilk kadın üye olarak giren Benal Nevzat, partinin İzmir vilayet kurulu üyesi seçilerek dört yıl görev yapmıştır.
1930 yılında, kadınlara belediyelere seçilme hakkı verilmesi üzerine İzmir Belediye Meclisi’ne ilk kadın üye olarak seçilmiştir. 1934 yılında yapılan belediye seçiminde en çok oyu alarak tekrar belediye meclisi üyesi seçilmiştir.
1935 yılından 1950 yılına kadar üst üste 16 yıl İzmir halkı onu milletvekilli olarak parlamentoya göndermiştir.
Cumhuriyetin 11. yılında Türk kadınının elde ettiği milletvekili seçilme hakkına; Fransız kadını 1944’te, İtalya 1945’te, Yunanistan’da 1952’de, Belçika’da 1960’ta ve İsviçre’de 1971’de kavuşmuştur. 1935 yılında Atatürk’ün emriyle İzmir’den milletvekili seçilen Benal Nevzat Arıman, TBMM’ye giren ilk İzmirli kadın olmuştur. Fransızca, Farsça ve Rumca bilen Arıman, Latin Alfabesi’nin kadınlar tarafından öğrenilmesi ve yaygınlaşabilmesi için çok çaba harcadığı bilinmektedir. Kadın olarak yaptığı her görevde ilkleri yaşayan ve yaşatan Arıman, görev yaptığı dönemlerde hiç rahatsızlık yaşamadığını dile getirmiştir.
Ahmet Gürel
18.05.2017
