Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Son İzmir Misafirliği

31 July 2016
Ahmet GÜREL

1950 yılında Ankara'da doğan inşaat mühendisi Ahmet Gürel, Türkiye'nin en zengin Atatürk arşivlerinden birine sahiptir. Gürel 1997'den günümüze 15 ayrı konu başlıklı 300'e yakın Atatürk fotoğrafları sergisi açmıştır.Gürel'in üçü Atatürk albümü olmak üzere; 14 kitabı, 6'sı Kıbrıs temalı 15 belgeseli vardır. Gürel 2012 - 2017 arasında İTK Uşakizade Köşkü Müdürlüğü'nü yapmıştır.

Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Son İzmir Misafirliği

  • 31 July 2016
  • 966 Görüntülenme
  • YORUM

 

 

Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Son İzmir Misafirliği

 

Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, askerlik hayatının 18 yılını hep cephelerde geçirmiştir. Şimdi de ülkesini ‘Ümmet’ idaresinden ‘Cumhur’un idaresine geçirmişti. Artık, dış düşmanlarla mücadele yerine hem dış hem de iç düşmanlarla mücadele devri başlamıştı. Cumhurbaşkanı seçildikten 13 gün sonra, yorgun olan kalbi ciddi bir uyarı işareti vermiş ve ilk kalp krizini geçirmişti. 11 Kasım 1923 günü, Cumhurbaşkanı, Çankaya Köşkü’nde öğle yemeği yerken sol kolunun dirseğinden göğsüne kadar vuran şiddetli bir sancıyla kıvranmıştır. İlk müdahale anında yapılmıştır.   

13 Kasım 1923 günü, Çankaya Köşkü’nün bahçesinde yürüyüşe çıkan Cumhurbaşkanı, yorulduğunu hissetmiş ve kahve istemiştir. Kahvesinden bir yudum aldıktan sonra sandalyesinden yere düşmüş ve tekrar kalp krizi geçirmiştir. 

Latife Hanım’ın, eşinin geçirdiği krizler sırasında İstanbul’da olduğu bilinmektedir. Latife Hanım, Dr. Neşet Ömer’in de yardımıyla eşini İzmir’e ‘hava değişimine’ gitme konusunda ikna etmişlerdir. Böylece, Latife Hanım, bu seyahatle Cumhurbaşkanı’na ‘koruyucu bir dinlenme’ olanağı sağlamış olacaktı. Cumhurbaşkanı, deniz kenarında hava değişimine gitmek yolundaki doktorların önerisini yerine getirirken, verdiği kararda zatürree geçiren Latife Hanım’ın hava değişimine ihtiyacı olduğu düşüncesi de önemli bir rol oynamıştır.      

Gazi’nin Cumhurbaşkanı olarak İzmir’e ilk gelişi olan bu gezi; 02 Ocak’ta başlayıp, 22 Şubat 1924 günü sona ermiştir. Cumhurbaşkanı ve eşi trenden inerek karşılayıcılarla görüşmüş, askeri birliği selamlayarak, halkın coşkun gösterileri arasında otomobille kendileri için hazırlanan Buca’daki Forbest Köşkü’ne gitmişlerdir. Yeterli güvenlik sağlanamadığı için, Cumhurbaşkanı ve eşi, ertesi gün, karargâhını Uşakizade Köşkü’ne taşımışlardır.

Cumhurbaşkanı, padişaha ve hilafete bağlılığı devam eden İstanbullu gazete sahibi ve başyazarlarını Uşakizade Köşk’üne davet etmiştir. 04 Şubat 1924 günü saat: 15.00’de, Köşk’te yapılan toplantıya katılanlar; ‘Tanin’den Hüseyin Cahit Bey, ‘Vakit’ten Asım Bey, ‘Akşam’dan Necmettin Sadık Bey, ‘Vatan’dan Ahmet Emin Bey, ‘Tercüman’dan Hüseyin Şükrü Bey, ‘İleri’den Suphi Nuri Bey ve ‘İkdam’dan Ahmet Cevdet Bey’dir.

Gazi’nin dinlenme günlerinde, Cumhurbaşkanı ve eşi, misafir gazetecilere köşkte bir akşam yemeği vermişlerdir. Bu yemek, 05 Şubat 1924 günü saat 20.30’a kadar devam etmiştir. Yemek sırasında yapılan samimi ve serbest konuşmalarda; ekonomi, eğitim, hukuk, anayasa, basın, kadın hakları, resmi görevler ve yetkiler, tecrübeli elemanlardan yararlanma, idare anlayışı ve hilafet konusu dâhil akla gelen her konu üzerinde durulmuştur. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa, yöneltilen bütün sorulara ve her bakımdan tatmin edici cevaplar vermiştir.

Çok neşeli geçen ve saat üçe kadar süren ziyafet sırasında padişaha ait İhsan Bey’in yönettiği bando, köşkün koridorunda seçkin musiki parçalarını hafif hafif çalarak geceye renk katmışlardır.

Cumhurbaşkanının o gelişinde, 52 gün misafir kaldığı Uşakizade Köşkü’nde yaşananlar özetle; İş Bankası’nın kuruluş fikri köşkte ortaya çıkmış ve 09 Eylül 1924 günü, banka resmen Ankara’da açılmıştır. Uşakizade Köşkü’nün bir odasında bu kuruluşun öyküsü canlandırılmıştır.

7 Şubat 1924 tarihinde, İzmir Türk Ocağını ve Altay İdman Yurdunu ziyaret edilmiştir. 13 Şubat 1924 günü, Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşa, Harp Oyunları için gelen İsmet (İnönü) Paşa, Fevzi (Çakmak) Paşa, Kazım (Karabekir) Paşa ve Ali Fuat (Cebesoy) Paşa’yı karşılar. Latife Hanım, o gece seçkin misafirlerini onlara yakışır bir şekilde ağırlamış ve beraberce yemek yenilmiştir. Gazi eşinin ev sahipliğine hayran olmuş ve mutluluktan gözlerinin içi gülmüştür. 

İstanbul Darülfünun (Üniversitesi) Emiri (Rektör) İsmail Hakkı (Baltacıoğlu) Bey başkanlığındaki bir heyet, 14 Şubat 1924 günü Uşakizade Köşkü’ne öğle yemeğine davet edilirler. Toplantıda eğitimin milli mi yoksa dini mi olması konusu tartışılır.

İstanbul Darülfünun Öğretim Üyeleri toplantı sonrasında, demokrasi ilkelerine kayıtsız şartsız destek olacaklarını bir telgrafla kamuoyuna duyururlar.

 


 

16 Şubat 1924 akşamı, Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal Paşa ve eşi Latife Hanım, Ankara’dan Harp oyunlarını izlemeye gelen İsmet (İnönü) Paşa, Fevzi (Çakmak) Paşa ve Kazım (Karabekir) Paşalarla birlikte Bahri Baba Tiyatrosu’nda ‘Uçurum’ adlı oyunu seyrederler. 15 Şubat 1924 günü başlayan ve sekiz gün süren Harp Oyunları’nın bitiminden sonra, Gazi komutanlarla uzun bir görüşme yapmıştır.

 

Cumhurbaşkanın, eşi ile beraber İzmir’deki dinlenme amaçlı gelinen günleri, yine dolu bir çalışma programı ile geçmiş ve dinlenilmeden, 22 Şubat 1924 günü, Ankara’ya dönülerek sona ermiştir.

 

 

Ahmet Gürel

11.11.2016


Yorumlar

Yorum Yap

500