Güncel Haberler
1950 yılında Ankara'da doğan inşaat mühendisi Ahmet Gürel, Türkiye'nin en zengin Atatürk arşivlerinden birine sahiptir. Gürel 1997'den günümüze 15 ayrı konu başlıklı 300'e yakın Atatürk fotoğrafları sergisi açmıştır.Gürel'in üçü Atatürk albümü olmak üzere; 14 kitabı, 6'sı Kıbrıs temalı 15 belgeseli vardır. Gürel 2012 - 2017 arasında İTK Uşakizade Köşkü Müdürlüğü'nü yapmıştır.
Dünya Gözüyle Atatürk
Yabancılar, Atatürk’ün sağlığında onu öven birçok söz söylemiştir. 1908 yılında, “Mühim olan kalıcı eser bırakmaktır” diyen Atatürk’ün ölümünün ardından yabancılarca söylenenler bence daha önemlidir. Bu yazımda önce yabancı devlet adamlarının onun sağlığında söylediklerinden birkaçını vereceğim. Ölümünün üzerinden 72 yıl geçen Atatürk’ün yabancı devlet adamları ve gazetecileri tarafından nasıl anlaşılıp, övüldüğünü hasretle izleyelim.
UNESCO Genel Kurulu'na katılan 156 ülkenin 1981 yılında oybirliği ile kabul edilen kararı: “Uluslararası anlayış ve barış yolunda çaba harcamış üstün bir kişi, olağanüstü bir devrimci, sömürgecilik ve emperyalizme karşı savaşan ilk lider, insan haklarına saygılı, dünya barışının öncüsü, insanlar arasında hiçbir renk, din, ırk ayrımı gözetmeyen eşsiz devlet adamı, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu.”
Sır Charles Townshend (İngiliz Generali): Ben şimdiye kadar on beş hükümdar ve cumhurbaşkanı ile özel ve resmi konuşmalar yaptım. Bu geceki kadar ezildiğimi hatırlamıyorum. Mustafa Kemal'de büyük bir ruh kudretinin esrarı var. (1922)
Briand (Fransa Başbakanı): “Yeni Türk Devleti ile Ankara Antlaşması'nın imzalanması nedeniyle; “Bizi arkadan vurdu, dağ başındaki haydutlarla, Mustafa Kemallerle anlaştı” diyenlere Fransız Başbakanının Mecliste verdiği cevap: “Dağ başındaki haydutlar diye isimlendirdiğiniz kahraman Mustafa Kemal ve Onun tüm askerleri burada olsalardı teker teker hepsinin heykellerini dikerdik. Böylesine kahraman bir antlaşmayı imzalamaktan gurur duyuyorum.”(1921)
Von Sonders (Alman Generali):- “Ser, dayanıklı ve mücadeleci. Bence harika bir subay. Kelimenin tam manasıyla mükemmel bir yönetici.”
Rawlinson (İngiliz Yarbayı): “Kuvvetli karakterli ve dünya ulusları arasında kendi ulusunun haklı durumu üzerinde kesin ve pratik görüşlü bir adam olarak O, hiçbir zaman kişisel şöhret ve yükselme peşinde koşmadı. Yurdunun çıkarları her şeyin üstünde tutan ve ulusu için en faydalı sonuca varmaya çalışan bu zat, gücünü damarlarına işlemiş görev duygusundan alıyordu.”
Prof. Herbert Melzig (Alman Tarihçisi): “Atatürk tarihten hakiki dersler almış nadir büyüklerden biridir. Bütün çaba ve uğraşmaları yalnız kendi ulusu içindir.”
Atatürk'ün ölümünün ardından yabancı devlet adamlarının yaptıkları konuşmalar
10 Kasım 1938’de İstanbul’da hayata gözlerini yuman Atatürk öldüğünde tüm dünya ülkeleri Türkiye ile birlikte ağlamıştı. İşte dünya basınının ve dünya liderlerinin Mustafa Kemal Atatürk hakkında söyledikleri;
Franklin Roosvelt (ABD Başkanı): “Benim üzüntüm, bu adamla tanışmak hususundaki şiddetli arzumun gerçekleşmesine artık imkan kalmamış olmasıdır.” Sovyet Rusya Hariciye Nazırı Litvinof ile görüşürken kendisine onun fikrince bütün Avrupa'nın en kıymetli ve en ziyade dikkate değer devlet adamının kim olduğunu sordum. Bana Avrupa'nın en kıymetli devlet adamının Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal olduğunu söyledi.”
Franklin Roosevelt (ABD Başkanı): “Beni biraz sola çekiniz ve Mustafa Kemal’e yaklaştırınız.”
John F. Kennedy(A.B.D Başkanı): “Çöküntü halinde bulunan bir imparatorluktan özgür Türkiye'nin doğması, yeni Türkiye'nin özgürlük ve bağımsızlığını şerefli bir şekilde ilan etmesi ve o zamandan beri koruması, Atatürk' ün Türk halkının işidir. Şüphesiz ki, Türkiye' de giriştiği derin ve geniş inkılaplar kadar bir kitlenin kendisine olan güvenini daha başarı ile gösteren bir örnek yoktur.”
General McArthur (ABD Genelkurmay Başkanı): “Asker ve devlet adamı, çağımızın en büyük liderlerden biriydi. Kendisi, Türkiye’nin; dünyanın en ileri memleketleri arasında hak ettiği yeri almasını sağlamıştır. Keza o, Türklere, bir milletin büyüklüğünün temel taşını teşkil eden, kendine güvenme ve dayanma duygusunu vermiştir.”
Charles H. Sherrill (Eski Amerika Elçisi, General): “Öyle zamanlar oldu ki, anılar içinde benim eşsiz nitelikte gördüklerimi düzeltti: "Hayır... Ben bunda yanılmışım. Eğer şöyle düşünseydim ve yapsaydım sonucu daha eksiksiz olacaktı" dediği az değildi. Gerçekçilik O'nun korkmadığı şeydi.”
Awra M. Warren (A.B.D. Büyükelçisi): “Atatürk'ün dış münasebetler konusu üzerindeki görüşlerini inceleyen bir kimse, fikirlerinin değeri ve ifade edildikleri zamanı aşan manaları karşısında daima hayrete düşer.”
Wiston Churchill (İngiltere Başbakanı): “Savaşta Türkiye’yi kurtaran, savaştan sonra da Türk milletini yeniden dirilten Atatürk’ün ölümü, yalnız yurdu için değil, Avrupa için de büyük kayıptır. Her sınıf halkın onun ardından döktükleri içten gözyaşları bu büyük kahraman ve modern Türkiye’nin Ata’sına değer bir görünümden başka bir şey değildir.”
Winston Churchil (İngiltere Başbakanı): “Atatürk sağ olsaydı, dünyanın görüntüsü başka olurdu. Gerçekten Atatürk sağ olsaydı ya da biz o büyük insanın yolundan gidebilseydik, dünyadaki Türkiye başka olurdu.”
Albert Lebrun(Fransız Cumhurbaşkanı): “Akıllı ve barışçı yöntemlerle gerçekleştirdiği eseri halkların tarihinde izlerini bırakacaktır.”
Eduard Daladier, (Fransa Başbakanı): “Fransa, kendisine pek çok dostluk belirtileri göstermiş olan bu büyük adamın anısını daima canlı tutacaktır.”
General De Gaulle (Fransa Başbakanı): “Türkiye'yi son ziyareti sırasında Anıtkabir'in altın defterine şu sözleri yazmıştı. "Atatürk artık rahatça ölebilirdi. -Mademki ışık parlamakta, alev yanmakta ve memleket ilerlemekte devam ediyor...”
Charles de Gaulle (Fransa Cumhurbaşkanı): “Türkiye tarihi, bugün her zamandan çok batı ve Avrupa Tarihi’nden ayrılmaz bir haldedir. Ve Atatürk’ün bu yöndeki gayretleri sonuçsuz kalmıştır. Memleketlerimiz arasındaki yüzyılları aşan dostluk. Bu gelişmenin temel öğelerinden biridir.”
Edouard Herriot (Fransız Milli Meclisi Başkanı): “Atatürk'ün askerlik tarafına hayret etmiyorum. Her meslekte deha sahibi insanlar vardır, buna şaşılmaz. Fakat İsviçre Medeni Kanununu kabul etmek ve Türkiye’de yürürlüğe koymak! Bu âdeta dehanın da üstünde bir şey, hukuktan anlayan ve insan haklarına inanan biri sıfatıyla söylüyorum. İşte buna hayranım!”
Kalinin (Sovyetler Birliği Başbakanı): “Şöhreti bütün cihana yayılmış olan tecrübeli başkanın yönetimi herkesin sevgi ve saygısını çeken büyük Türk Milleti’nin bağımsızlığını devamlı bir başarı ile kuvvetlendirmiş ve yeni milli yapısını yaratmıştır.”
Lenin (Sovyetler Halk Komiserleri Kurulu Başkanı): “Mustafa Kemal sosyalist değil, fakat görülüyor ki iyi bir teşkilatçı, yüksek anlayışlı, ilerici ve iyi düşünceli, akıllı bir lider. Mustafa Kemal, soygunculara karşı bir Kurtuluş Savaşı veriyor. Emperyalistlerin gururunu kıracağına ve Sultanı da yaranı ile birlikte alt edeceğine inanıyorum.”
Mussolini (İtalya Diktatörü): “O çok ayrı, bambaşka bir adamdır.”
Perrone Di San Mantino (İtalyan Yazar): “Üstün iradesi, tükenmez cesareti ve eşsiz sezişi ile hasımlarını dize getirdi. Fazilet ve ciddiyeti, üç yılda memleketine yalnız askeri değil, aynı zamanda tam ve doyurucu bir siyasi zafer kazandırdı.”
Comte Carlo Sforza (Eski İtalya Dışişleri Bakanı): “Hayatının sonuna kadar ulusunun mutlak güvenliğiyle kurduğu devletin başında kalan muzaffer kumandanın kişiliği eşi görülmemiş bir karekter örneğidir.”
Profesör Zaajti Franes (Macar Tarihçi): “Türkiye’yi bir arı kovanına ve bütün Türkleri de bal aramağa çıkmış çalışkan arılara benzetiyorum. Nasıl arılar beylerinin etrafında toplanıp çalışırsa bütün Türk Milleti bugün büyük dahi Mustafa Kemal etrafından toplanmışlardır.”
Çan Kay Şek (Çin Cumhuriyeti'nin lideri): “Atatürk’ün hayatı ve eseri sadece Türkiye için değil, fakat dünyanın bütün hür milletleri için bir ilham kaynağı olmaya devam edecektir.”
Ma Shao-Cheng (Çinli Yazar): “Mustafa Kemal yeni Türkiye’nin kalbidir. Eski, yıpranmış bir toplumdan yepyeni, güçlü bir millet yaratmış, eşsiz kişiliğiyle kendini herkese saydırmış, enerjisiyle herkesi kendisine inandırmıştır.”
Adolf Hitler (Alman Diktatörü): “Mustafa Kemal; bir millet, bütün vasıtalarından mahrum edilse dahi, kendini kurtaracak vasıtaları yaratabileceğini ispat eden adamdır.”
Gyula Kornis (Macar Meclis Başkanı): “Türkler O'na çok haklı olarak Atatürk dediler ve kendilerini baba tanıdılar. Gerçekten de O, ulusunu seven ve ulusu için didinen bir baba olmuş ve yurdunu çok az bir zamanda verimli, yaratıcı bir gelişmeye yöneltmiştir.”
Ben Gurion (İsrail Başbakanı, 10 Kasım 1963): “Mustafa Kemal Atatürk, kuşkusuz 20’nci yüzyılda dünya savaşından önce yetişen en büyük devlet adamlarından biri, hiçbir millete nasip olmayan cesur ve büyük bir inkılâpçı olmuştur.”
Eyüp Han (Pakistan Cumhurbaşkanı): “Kemal Atatürk, yalnız bu yüzyılın en büyük adamlarından biri değildir. Biz Pakistan’da, onu geçmiş bütün çağlarını en büyük adamlarından biri olarak görüyoruz. Askeri bir deha, doğuştan bir lider ve büyük bir yurtsever.”
Sucheta Kripalani (Hint Parlamento Heyeti Başkanı): “Atatürk, yalnız Türk Milleti'nin değil, özgürlüğü uğruna savaşan bütün milletlerin önderiydi. O'nun direktifleri altında siz bağımsızlığınıza kavuştunuz. Biz de o yoldan yürüyerek özgürlüğümüze kavuştuk.”
General Metaksas (Yunanistan Başbakanı): “Atatürk yalnız Türk tarihinin büyük bir siması değil, aynı zamanda bir büyük adamıdır. O'nun yeni Türkiye'yi yaratan eseri, yüzyıllara intikal eden bir anıt olarak kalacaktır.”
Emanullah Han (Afganistan Kralı): “O büyük insan yalnız Türkiye için değil, büyük doğu milletleri için de en büyük önderdi.”
Muhammed VeliHan (Afganistan Dışişleri Bakanı): “Büyük Atatürk’ün ölümünden dolayı teessürümüz o derece derin ve sonsuzdur ki, bunu ifade etmek için kelime bulamıyorum. Çünkü Atatürk, yalnız Türkiye’nin değil, bütün şarkın Ata'sı idi.”
Habib Burgiba (Tunus Devleti’nin kurucusu ve ilk devlet başkanı): “Mustafa Kemal’in kişiliği halk kitlelerinin ayaklanması ve halk mücadelelerinin öncüsü olmuştur. Bu mücadeleler, O’nun ölümünden sonra genişlemiş. Doğu ve Batı bloklarının arasındaki üçüncü dünyaya sirayet etmiş ve onu sömürge tahakkümünden kurtarmıştır.
Onun ölmez eseri, egemenliklerini elde etmiş milletlerin, kaderlerini hükmedenler için ışıklı bir örnek ve bir ilham kaynağı olarak kalacaktır.”
Kerama(Lübnan Başbakanı): “Büyük adamlar, kuşaklarının başındadır. Türk Milleti'nin başındaki büyük ve dahi Atatürk, politika ve savaş alanlarında yılmayan büyük ve yurtsever bir insandı.”
Atatürk'ün ölümünün ardından yabancı gazetelerdeki yorumlar
Chicago Tribune (ABD): “Dünya sahnesinden tarihin en dikkatli, çekici adamlarından biri geçti.”
The New York Times (ABD): “Savaş sonrası döneminin en yetenekli liderlerinden biri.”
Claude Farrer (Fransız Yazar): “Karşımdaki bu büyük adamda, keşfettiğim bu büyük meçhule maharet ve karakter o kadar iyi işlenmişti ki, sözlerinde hiçbir şüphe aranmazdı.”
The Fortnightly (İngiltere): “Savaş sonrasının en ileri gelen devlet adamlarından biri. Kendi başına bir klâs oluşturuyordu ve hemen her açıdan tekti.”
The Observer (İngiltere): “Çağımızda hiçbir isim Atatürk’ün adı kadar büyük saygı yaratmamıştır.”
The Sunday Times (İngiltere): “İngiltere önce, cesur ve asil bir düşman sonra da sadık bir dost olarak tanıdığı büyük adamı selamlamaktadır.”
The Times (İngiltere): “O, Türkiye’nin önceki kuşaklarından hiçbirine nasip olmayan özgürlük ve güven dolu bir hayat sağladı. Başarıları, Türkiye’nin Avrupa devleti olmasını sağladı, yakın doğunun tarihini değiştirdi.”
Dally Tlegraph (İngiltere): “Atatürk, Türk Milleti’nin ruhunda Türk Bayrağı gibi dalgalanan bir baştı.”
Libre Belgique (Belçika): “Milletine bu kadar az zaman bu ölçüde hizmet edebilen tek devlet adamı Atatürk’tür.”
National Tidence (Danimarka): “Atatürk, şahsiyet ve yeteneğin dev gibi bir simgesiydi. O, 20’nci yüzyılın en görkemli olayını yaratan adamdı.”
Hafvud Stadbladet (Finlandiya): “Atatürk, olağanüstü nitelikte bir devlet adamı, savaş sonrası dünya tarihinin en önemli simalarından biriydi.”
Gazeta Polska (Polonya): “Onun yaratıcı ruhunun ve ateşli yurtseverliğinin harekete geçmemiş olduğu hiçbir alan yoktur.”
Katimerini (Yunanistan): “Türkiye, dost ve düşmanlarının hayran olduğu bir dama, malik bulunmak bahtiyarlığına erişmiştir.”
Nya Dagligt (İsveç): “O olmasaydı modern Türkiye olmazdı. Onun sayesinde Türkler, onun olağanüstü eserini izleyebilecekler ve zaten dünyaca pek yüksek olan onurlarını daha fazla yükseltebileceklerdir.”
Tribuna (İtalya): “Atatürk’ün ölümü ile Yakın Doğu’nun gelişmesine birinci derecede etken olan son derece kuvvetli bir şahsiyet kaybolmuştur.”
Japon Times (Japonya): “Şaşırtıcı ve çekici bir kişi. Asker olarak büyük, fakat devlet adamı olarak daha büyük.”
The Japon Chronicle (Japonya): “Yüzyıldan beri Küçük Asya’nın çıkardığı en büyük lider.”
Egyptian (Mısır): “Çağının, belki de tüm tarihin en olağanüstü kişiliklerinden biri.”
Tahran (İran): “Atatürk gibi insanlar bir nesil için doğmadıkları gibi belli bir devre için de doğmazlar. Onlar önderlikleriyle yüzyıllarca milletlerin tarihinde hüküm sürecek insanlardır.”
Iran (İran): “Atatürk yalnız kahraman milletinin büyük bir şefi olmakla kalmamıştır. O, aynı zamanda insanlığın da en büyük evladı olmuştur.”
Ahmet Gürel
